بررسی عملکرد طرح تعمیم خدمات کتابخانه های تخصصی به افراد غیر عضو

ایجاد امکان دسترسی مستقیم به خدمات کتابخانه ها و بهره مندی از خدمات آنها به عنوان روش پیشنهادی برای تکمیل روش «امانت بین کتابخانه ها»، حدود پنج سال پیش از سوی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران پیشنهاد و در قالب «طرح تعمیم خدمات کتابخانه های تخصصی به افراد غیر عضو» طی سال های 77ـ1374 به صورت آزمایشی به مرحله اجرا درآمد. بر اساس این طرح ، افراد زیر پوشش می توانستند با ارائه کارت عضویت در طرح ، به کتابخانه ها مراجعه و از کلیه خدمات آنها در محل استفاده کنند و در صورت نیاز با ارائه کارتی به نام کارت امانت ، کتاب مورد نیاز خود را برای مدتی به امانت گیرند. این طرح با زیر پوشش قرار دادن 190 کتابخانه وابسته به 64 دانشگاه و مؤسسه پژوهشی زیر پوشش وزارت فرهنگ و آموزش عالی ، که در مجموع دارای 212/391/5 جلد کتاب بودند، تمهیداتی را برای دسترسی مستقیم حدود 772/36 دانشجوی تحصیلات تکمیلی و 565/15 عضو هیئت علمی رسمی و رسمی آزمایشی زیر پوشش به این منابع را فراهم آورد که در مجموع ، در طول اجرا ی آزمایشی ، 020/19 جلد کتاب در سطح 148 کتابخانه ، 54 دانشگاه و موسسه پژوهشی موجود در 31 شهر کشور توسط 179/7 دانشجوی تحصیلات تکمیلی و 520 عضو هیئت علمی مورد استفاده قرار گرفتند. این مقاله ، به بررسی عملکرد این طرح در طول اجرای آن با توجه به میزان ارتباط دانشگاه ها و موسسه های پژوهشی زیر پوشش طرح از نظر تبادل کتاب با یکدیگر با در نظر گرفتن پراکندگی آنها در سطح شهرهای کشور، گرایش موضوعی و زبان کتاب های مبادله شده ،تراکم میزان مبادلات در ماه ها، فصل ها و سال های مختلف و میزان خسارت های وارد شده در حین اجرای طرح می پردازد. برای سهولت توصیف و تحلیل داده های موجود در گزارش ، از جدول و نمودار نیز استفاده شده است .